Inca's, Wari's en Nasca's in Peru

Na iets meer dan een week Costa Rica, 2 dagen Panama (stopover), is nu Peru aan de beurt. Het hoogtepunt is natuurlijk Machu Picchu, waar we op 31 december naar toe gaan. In 13 dagen reizen we van Lima via Paracas, Huacachina (Ica), Nasca, Arequipa, Cusco naar Aguas Calientes. Alles met de bus, soms overdag maar ook 2 nachtbussen.

Maar eerst staan we op 18 december vroeg op om naar het vliegveld te gaan. Ondanks dat we ruim op tijd zijn, en er genoeg balies open zijn, weten ze het voor ons weer spannend qua tijd te maken. Eerst gedoe over de frequent flyer pas van Peter, die nu aan Jaspers ticket gekoppeld is (Jaspers officiele naam is ook Peter), en dat kan toch echt niet. Ja, gaan we regelen. Dan krijgen we 4 tickets dwars door het vliegtuig heen. Nee, we willen bij elkaar zitten. Dat kan niet. Dat moet, dat zijn de regels als je vliegt met minderjarigen. Nou ok dan, er zijn nog 4 stoelen bij de nooduitgang op de vleugel. Daar mag je niet zitten met kinderen. Jawel, dat is geen probleem. Ok, wij geven het op, geef onze tickets maar, we hebben nog 20minuten om door de douane en security te gaan.  
Bij de douane worden we gelukkig uit de rij geplukt, en mogen we met voorrang er langs. Deze dame snapt dat in de rij staan met kleine kinderen niet altijd een feest is (al doet Jasper het echt heel goed!). Daarna snel door de security en daarna kunnen we gelijk door het vliegtuig in. Pppffff, zulke ochtenden moet je niet teveel hebben.. 
In het vliegtuig gaan we netjes bij de nooduitgang zitten. Voor 2 minuten, want de steward geeft aan, dat we daar niet mogen zitten met kinderen. Hij regelt voor ons dat we wisselen met de rij voor ons, en hij gaat met de grondstewardess in gesprek dat kinderen daar niet mogen zitten. 
In Lima doen we verder niet zoveel. We verblijven hier in een hostal in Miraflores. Het is een beetje gekke bende in het hostal, hier wonen mensen voor langere tijd en komen uit alle plekken van de wereld. Voor 2 nachten is het prima, we hebben een eigen slaapkamer en badkamer.  
Zowel de taxichauffeur als de hostaleigenaresse waarschuwt voor het oude maar mooie centrum van Lima. Mmmhhhh, we houden het op een wandelingetje naar het winkelcentrum een paar blokken verderop om eten te regelen voor vanavond (we kunnen weer eens zelf koken) en wat spelen in het park.  

Na een ochtendje schoolwerk (en een langdurige discussie hierover), spelen met de soldaatjes van Risk (inderdaad het spel) besluiten we om naar Huaca Pucllana te gaan. Van nog een dag weinig doen worden we niet gezelliger en we willen wel iets zien van Lima. Maar dan wel graag veilig en verantwoord. 
Een paar kilometer wandelen door Miraflores (een veilige wijk in Lima, mede dankzij de vele politieagenten die er rondlopen en rondrijden) om daar ruines van vroegere Peru- bewoners te kunnen zien. De wandeling gaat door de nodige parken en parkjes waar even gespeeld kan worden, door een drukke winkelstraat (schrik! Wat een auto’s en mensen (in Peru rijden ze met de hand op de toeter)), en weer door wat rustigere straatjes tot we bij de opgraving staan. De verplichte gids vertelt dat ze Huaca hebben ontdekt, toen ze een weg wilden aanleggen. Het was een religieus centrum, eerst gebruikt door het Lima-volk, daarna door het Wari-volk en tenslotte door de Ychsma-mensen. De mummies die er gevonden zijn en het verhaal over het offeren van jonge mensen om de dode religieuze leider te vergezellen naar het hiernamaals spreekt tot de verbeelding bij Mila en Jasper. Over een jaar of dertig denken ze het totale bouwwerk bloot te hebben gelegd. Al onze vragen worden niet zo heel erg gewaardeerd, waardoor we er op een gegeven moment maar mee stoppen. Al met al was het een leuke kennismaking met de oude cultuur uit Peru.  
Terug lopen we via het Kennedy-park, bekend van de vele katten die hier wonen. 

Vandaag starten we met een vroege skypesessie met de klas van Mila. Na het ontbijt pakken we in en gaan we met de taxi naar het busstation. De luxe bus moet ons in 4 uur naar Paracas brengen.  
Vanaf het busstation lopen we de kilometer naar ons hotel voor de komende 2 nachten. Onderweg worden we belaagd door mensen die allemaal tours aanbieden. En zijn het niet de touroperators, dan zijn het wel de restauranthouders die ons graag aan hun tafel willen hebben. 
Onze kamer is zo klein, dat we vanaf de deuropening op bed kunnen springen, en van bed 1 op bed 2 en dan zo op de wc. Les voor de volgende keer: ook even kijken naar hoe groot een kamer is :-). We lopen door het kleine plaatsje, wat alleen bestaat uit inderdaad de touroperators, de restaurants en natuurlijk de hotels/hostels waar alle toeristen in moeten verblijven. Voordeel van al die touroperators is, dat je kunt informeren en de beste prijs voor de leukste tour kunt regelen. Het is laagseizoen, dus ze zijn blij met elke tour die ze kunnen verkopen. En daar maken we graag gebruik van.  
We eten bij een klein restaurantje, door onze touroperator geadviseerd. De kok heeft nog maar een paar tanden, hopelijk komt dat door de coca-bladeren en niet zijn eigen eten ;-). Het eten smaakt gelukkig heerlijk. 

Vandaag gaan we naar de Ballestaseilanden, of de ‘poepeilanden’ zoals Jasper ze noemt. De eilanden liggen circa een half uur varen voor de kust van Paracas en er leven veel vogels, pinguins en zeeleeuwen. De poep (guano) werd vroeger eens in de 5 tot 7 jaar van de rotsen afgeschept en voor veel geld verkocht aan andere landen als mest. 
Eerst varen we langs ‘candelabrum’, een grote ‘kandelaar’ in het zand. We krijgen een hele uitleg wat de betekenis zou kunnen zijn, maar Mila en Jasper willen verder naar de poepeilanden. 
We varen circa een uur rond de eilanden, zien de Humboldt-pinguin, zeeleeuwen, pelikanen, heel veel verschillende soorten vogels, krabben en zeesterren. En zien en vooral ook ruiken de poep. Bah, wat een scherpe geur, dat duurt wel even voordat die uit onze neus is. 
Na de Ballestaseilanden gaan we met een klein busje naar Paracas National Park. 2 Chinezen, een Pool, wij met zijn 4-en en een veel te dikke dame die naast Mila en Sandra op de achterbank gaat zitten. Met haar 2 tassen, waarvan zij vindt dat die ook op de achterbank moeten staan. Mila moet steeds verder bij Sandra op schoot gaan zitten. Gezellig, maar niet de bedoeling. Ze blijft ook bij elke stop in de bus zitten, omdat het teveel gedoe is om uit te stappen, waarna wij ons plekje weer moeten bevechten. Totdat Sandra het zat is, plaats wisselt met Mila en heel breed uit gaat zitten (let wel, die dame is 2x zo breed!). Eerst gaat er 1 tas op de grond, daarna ook de andere, en uiteindelijk schuift ze ook zelf nog een stukje op. Zo, het was duidelijk, tot de volgende stop…. En het park? Mooi! We hebben fossiele schelpen gezien (overblijfselen van toen de oceaan hier nog was), rood strand, een rots in de zee, voorheen de Kathedraal, maar door een aardbeving een aantal jaar geleden is de boog ingestort, flamingo’s en Jasper en Mila hebben nog gezwommen en gespeeld bij de oceaan (bbrrrr, koud). De gids is erg leuk, vertelt veel en vindt het ook erg leuk dat Mila en Jasper veel vragen hebben. 
’s Avonds bij het eten, ziet Jasper warme chocomelk op de menukaart staan. Die moet natuurlijk besteld worden, ondanks dat het 30gr is… 

In de ochtend wil Mila eerst skypen met een vriendin. Daarna wandelen we weer naar het busstation. We merken nu wel dat we toch wel te veel hebben ingepakt, de tassen zijn zwaar. En omdat het 30gr is, zit vrijwel alle kleding in de rugzakken. Het is even doorbikkelen. Peter kan, als hij eind januari een week terug gaat, weer wat spullen mee terug nemen. We hebben dan de koude stukken in de reis gehad, dus thermokleding en dikke vesten zijn dan (hopelijk) niet meer nodig. 
Vandaag pakken we de bus naar Ica. Een klein stukje buiten Ica heb je Huacachina, een oase, midden in de woestijn, omringd door hoge zandduinen.  
De rit duurt circa 2 uur en enigszins misselijk stappen we in Ica uit de bus. Met iets te hoge snelheid een bocht in, net te laat heel hard remmen voor een drempel, en veel slingerende wegen zorgen voor een niet zo rustige busrit. Even diep ademhalen, maar in een drukkende hitte is dat best lastig. De taxi brengt ons naar ‘hotel’ voor de komende 2 nachten: een grote tent, met 2 2-persoonsbedden aan de voet van de zandduinen, op een afgeschermd terrein. En, het meest belangrijke: een zwembad! We skypen even met de familie en ‘oude oma’, die aan de feestmaaltijd ter gelegenheid van oma’s 92ste verjaardag zitten. Zijn we er toch een beetje bij. 
We lopen naar de oase, op zoek naar een restaurantje en een touroperator die voor ons het buggyrijden kan regelen. Prijzen varieren van 30 soles (E 7,50) tot 60 soles (E 15) en alles ertussen. Uiteindelijk vinden we er eentje die wel betrouwbaar overkomt en qua prijs zit hij er mooi tussen. Hij heeft ook een leuke prijs voor het quadrijden, dus die tour boeken we ook. Verder bestaat de dag uit zwemmen, relaxen, nog een keer zwemmen, en oh ja, nog wat eten. 

Na het ontbijt gaan we naar de touroperator. Hij en de chauffeur staan al klaar om ons naar de quads te rijden. Als we willen, mogen we ook een sandboard meenemen (een soort snowboard, met een soort lussen voor je handen of eventueel je voeten). Kunnen we vast oefenen op de lage duinen zodat we vanmiddag beslagen ten ijs komen.  
Bijna passende helmen op, Jasper kruipt bij Sandra voorop de quad en Mila bij Peter, lesje ‘hoe geef je gas en hoe rem je’ en we gaan! Eerst heel rustig en voorzichtig, maar dat vinden Mila en Jasper iets te voorzichtig. Of we wat harder kunnen. We moeten een stukje achter onze begeleider aan, bochtjes en nog kortere bochtjes en dan gaan we de duinen in. Mila en Jasper gillen van plezier! 
Bovenaan de heuvel nog even een mooie foto en dan mogen we gaan sandboarden. Eerst Peter met Jasper. Naar beneden is leuk, maar je moet terug naar boven lopen, ppffff. Daarna Sandra met Mila. Nog een keer Peter, maar nu liggend. En dan wil Jasper met Sandra. Had hij beter niet kunnen doen. Halverwege raken ze uit balans en voordat ze het weten liggen ze ondersteboven in het zand, van top tot teen onder het zand. Jasper weet niet of hij moet huilen of lachen, totdat hij ziet dat Sandra niet meer bijkomt van het lachen. Dan besluit hij toch ook maar te gaan lachen, al is het als een boer met kiespijn. Met wat water proberen we de ogen, neus, mond en oren schoon te maken, de rest komt later wel onder de douche of in het zwembad. Peter gaat nog een keer staand naar beneden en dan gaan we weer quadrijden. Dat bevalt Jasper een stuk beter. Aan het einde mogen zowel Jasper als Mila zelf even sturen en gasgeven en dan zit het ochtendfeest er al weer op. 
Terug naar de tent, douchen en dan lekker het zwembad in. Een lunch, nog meer zwemmen en dan is het alweer tijd om te gaan buggyrijden. Er staan al 10-tallen buggy’s klaar om mensen mee te nemen om door de duinen te rijden/racen. De chauffeur begint redelijk rustig, maar als snel gaan we steile heuvels op en ook af. Mila en Jasper gillen het uit van plezier, net als de volwassenen in de buggy . Daarna mogen we gaan sandboarden. Jasper wil na vanmorgen niet meer met Sandra, maar veilig met papa. Wat was op het board, en daar gaat Sandra als eerste. Daarna Peter en Jasper en tot daarna volgen ook de andere mannen en vrouw in het gezelschap. Mila geeft aan dat ze na vanmorgen niet meer durft. 2 Heuvels af, en daarna gaan we weer een stuk met de buggy naar een nog hogere duin waar we vanaf mogen boarden. Sandra en Mila gaan naar een iets vlakker stuk, en proberen daar naar beneden te komen. Helaas, het zand remt zo goed, dat ze vast komen te zitten. Maar, Mila heeft het wel weer gedaan! Jasper gaat intussen samen met Peter al liggend van de duinen af. Als een aapje geklemd om papa’s nek suizen ze naar beneden. Na enige overredingskracht gaat Mila nog een keer met Peter van een hoger en steiler stuk en Jasper met 1 van de andere mannen uit het gezelschap (Sandra kan het niet meer goed doen bij hem). Mila vindt het nu zo leuk, dat ze nog wel een keer wil! 
Daarna brengt de buggy ons naar de hoogste duin waar we vanaf mogen boarden, maar alleen liggend. Jasper gaat weer boven op Peters rug liggen en daar gaan ze… Sandra wordt in tussentijd 10 jaar ouder, want het is flink steil (vergelijkbaar met een zwarte piste) en lang en ze zijn een tijdje niet zichtbaar, maar daar komen ze weer tevoorschijn, gelukkig. Mila en Sandra laten deze maar aan zich voorbij gaan. 
Op een mooie plek kijken we naar de zonsondergang en dan zit dit uitje er helaas ook alweer op. 

Vandaag gaan we met de bus naar Nasca, waar we morgen over de Nasca-lijnen gaan vliegen. Eerst nog even kletsen met een vriendin in Nederland, terwijl Peter en Sandra inpakken en dan naar de bus. 
Vanuit de bus kunnen we al lijnen zien, sterker nog, de snelweg gaat dwars door de hagedis heen! 
In Nasca gaan we naar het Nasca-museum, waar we eea kunnen leren over het Nasca-volk (ze waren niet zo vredelievend) en ook alvast een voorproefje krijgen van de figuren die in het zand gemaakt zijn. 
Na een heerlijke maaltijd gaan we op tijd naar bed, zodat we morgen uitgerust in het vliegtuigje kunnen stappen. 

Gelukkig dat we op tijd zijn gaan slapen, want om 0.00uur zaten we rechtop in bed vanwege het vuurwerk! Hier vieren ze kerst met vooral veel knalwerk. En net als dat gaat afnemen, zijn de muggen wakker. Heel veel… Na 2 uur muggendoden en 20 dode muggen later geven we het op en proberen we nog wat slaap te pakken.  
Brak van het slaapgebrek en met weinig eetlust zitten we aan de ontbijttafel. We worden opgehaald voor de vlucht en op het vliegveld worden we gewogen zodat de gewichtsverdeling goed is. We hadden er ons op ingesteld, dat we lang moesten wachten, maar na een paar minuten mogen we al mee door de controle. Hhmmm, hadden we niet helemaal op gerekend, de reistabletjes hebben een half uur inwerktijd… Jasper mag van de piloot (met kerstmuts) nog even naast hem zitten en het stuur vasthouden en dan krijgen we onze plekken. 2 grote mannen voorin, dan Peter en Mila en achterin Jasper en Sandra.  
Een korte briefing (normale turbulentie, goed zicht) en we gaan! Na een klein stukje vliegen komen we bij de eerste figuren. En dat gaat dan als volgt: ‘voor de mensen aan de rechterzijde, onder de rechtervleugel (vliegtuig hangt intussen schuin) ziet u de astronaut. (vliegtuig trekt intussen weer recht en maakt een scherpe bocht) En dan nu voor de mensen aan de linkerkant, onder de linkervleugel (vliegtuig hangt nu naar links over) de astronaut.’ De eerste paar figuren gaat dat nog goed, maar na 20min laat bij ons allemaal de maag toch wel weten dat de achtbaan wel tot een einde mag komen… Alleen Jasper lijkt een redelijk sterke maag te hebben (hij heeft als enige vannacht door het vuurwerk en de muggenjacht heen geslapen, misschien scheelt dat). Hij zoekt en vindt alle figuren (Sandra maakt ook foto’s zodat hij het al op de foto kan zien), en volgt intussen op het kaartje waar we nu naar toe gaan. Na 30min geeft de co-piloot het signaal dat het nog 5min naar het vliegveld is. Fijn, dan kunnen onze magen tot rust komen! Ook die van 1 van de mannen voorin, want zijn maag was niet zo sterk (ik zal je de details en geur besparen, maar die 5 minuten duurden heel lang!). 
Uit het vliegtuig nemen we ruim de tijd om de maag tot rust te laten komen (we zijn zelfs zo uit onze doen, dat we de paspoortstempel en het certificaat vergeten). Wat was het gaaf om te zien, maar dit hoeft voor ons niet nog een keer. 
Het busje brengt ons terug naar het hotel en daar nemen we ook nog ruim de tijd om bij te komen. Uiteindelijk zijn de magen zover tot rust gekomen, dat er wel een lunch in kan. Nu nog een restaurant vinden om te eten, want het is 1ste kerstdag en dan is vrijwel alles dicht.  
Na de lunch gaan we nog op privé-excursie naar Cahuachi. Ruim een uur hobbelen en bobbelen (Jasper en Mila vallen in slaap terwijl ze door elkaar geschud worden) naar een religieus centrum van het Nasca-volk. Slechts 5% is opgegraven en uitgegraven, maar het is nu al immens groot. Ze verwachten nog jaaaaaaren bezig te zijn met de overige 95%. Als het geld beschikbaar komt. We wandelen daar ruim een uur rond en hobbelen-bobbelen dan weer terug.  
Nog het avondeten gaan we naar het busstation. We nemen vannacht de bus naar Arequipa. 

Vroeg in de ochtend komen we in Arequipa aan. Mila en Jasper hebben prima geslapen in de bus, Peter en Sandra wat minder. Met de taxi naar het hotel, spullen afgooien en dan een ontbijt regelen. Na het ontbijt een rondje door de stad. Arequipa is de witte stad, gebouwd uit vooral witte blokken. Sfeer is relaxt en vriendelijk. We bezichtigen de Kathedraal en lopen langs het klooster naar een park vanaf waar je een mooi uitzicht hebt over de stad en de Misti-vulkaan.  
Op de terugweg willen we naar een grote speeltuin, maar die blijkt alleen maar voor genodigden te zijn (huh?). Dan maar terug naar het hotel, inchecken, bijkomen, schoolwerk, filmpje kijken, slapen etc. En plannen maken voor de week na Machu Picchu. Gaan we naar de jungle, naar de kust of naar het Titicacameer? Jungle: erg gaaf, maar regenseizoen en daarbij erg prijzig (vanaf $500 pp voor 4 dagen); kust: bloedjeheet en een week strand is voor ons net 6 dagen teveel; Titicacameer: dat ligt op ruim 3800m hoogte, gaat dat wel goed? Hier moeten we nog eens rustig over nadenken. 
’s Middags gaan we naar een Alpacaboerderij. Het leukste zijn de lama’s en alpaca’s die daar rondlopen. Vooral als ze gaan plassen, dat vindt Jasper hilarisch (ja, hij zit in de poep- en plas-fase). We zien hoe wol gesorteerd wordt, gekleurd wordt met natuurlijk grondstoffen, en het meest bijzondere is een oude Peruviaanse dame die zit te weven. Intussen wil de dame die ons rondleidt ons alleen maar naar de dure winkel hebben. Helaas, er is geen plek meer in onze tassen (en onze portemonnaie is niet zo dik…). 
Via het hostel en de wasserette gaan we op zoek naar een restaurant. Dat valt best tegen, niet omdat de keuze zo beperkt is, maar omdat we na ruim 2 weken uiteten, de restaurants wel zat zijn. Na veel omzwervingen en heen en weer lopen komen we bij een prima Italiaans restaurant. 

We hebben trek in vers fruit, dus gewapend met een boodschappentas gaan we naar de overdekte markt van Arequipa. Een grote hal met fruit, groenten, vlees, dieronderdelen (bleh!), kruiden, sapjes, hoeden, etc. Wat een vrolijke bende! Bij een klein jongetje kopen we appels en perzikken. Verderop nog een mesje zodat we het fruit ook kunnen schillen. Jasper komt bij een winkeltje nog een zakje soldaatjes tegen, en voor 2 soles (55 cent) mag hij ze meenemen. Omdat hij zo schattig is, krijgt hij er ook nog een schoolbus bij. Kwaliteit is minder dan de Action, maar dat mag de pret niet drukken. Ook niet als blijkt dat er al een soldaatje onthoofd is, en een andere benen mist… 
Op de Plaza de Armas eten we ons fruit, kijken we naar de mensen en maken we plannen voor vandaag. We gaan naar het chocomuseum, maar dat is niet meer dan een kleine ruimte waar je veel te dure choco kan kopen. En waar je ook workshops kunt volgen. Dat lijkt Mila wel wat, alleen lust ze geen choco. 
Na de lunch gaan we terug naar het hotel, spelen spelletjes, kijken filmpje, regelen nog een snackdiner en dan gaan we naar het busstation. Vannacht staat er weer een nachtbus gepland. 

Wat een beroerde bustocht was dat! Vanaf 2 uur waren Peter en Sandra wakker en vanaf 3 uur Jasper en Mila ook. Peter en Sandra werden misselijk wakker van de beroerde rijstijl van de chauffeur: heel hard moeten remmen voor de vele drempels, te hard door de bocht (en als je dan boven in de dubbeldekker zit, helt dat nog wat extra over) en een kachel die op 23gr stond. En de hoogte van 4400 meter helpt ook niet mee. Jasper wil om 3 uur ’s nachts filmpje kijken en Mila wordt al snel hondsberoerd van de hoogte en de rijstijl en houdt niets meer in haar maag. En dan duurt de busrit ook nog bijna 2 uur langer, omdat er een omleiding was. We zijn nog nooit zo blij geweest dat we in Cusco waren (ook op 3300m) uit de bus mochten. Peter houdt nog wat hoofdpijn, maar verder voelen we ons al snel weer redelijk ok. 
We kunnen nog niet in onze kamer, dus maken we ons nuttig door onze treinkaartjes voor naar de Machu Picchu op te halen en een klein rondje door de stad te lopen. Peter gaat zich toch weer beroerder voelen, dus we gaan terug naar het hotel. Peter gaat slapen, Jasper en Mila gaan filmpje kijken en Sandra lezen. Helaas wordt ook Mila weer flink ziek: hoofdpijn en misselijk. Het kopje coca-thee wat zou moeten helpen, zorgt er alleen voor, dat ze gaat spugen. Huilend kruipt ze in bed, om pas de volgende ochtend weer wakker te worden. 
Peter haalt nog pizza voor die avond, maar na een paar stukjes te hebben gegeten besluiten Jasper, Peter en Sandra ook maar te gaan slapen. Hopelijk voelen we ons morgen beter. 

Een nachtje slapen heeft ons goed gedaan. Peter heeft nog wat last van zijn maag, maar verder voelt iedereen zich redelijk ok. Vandaag wil Mila naar het Machu Picchu-museum. Voor school maakt ze een werkstuk over de Machu Picchu en daar hoopt ze nog wat informatie te kunnen halen. Het wordt een leuke en leerzame ochtend voor ons allemaal!  
We nemen een snelle lunch bij de grote gele M, wat uiteindelijk een lange lunch wordt, omdat de regen met bakken uit de lucht komt. Voor Jasper geen probleem, want die heeft een Peruviaans vriendje gevonden en ze maken samen de McDonalds onveilig. 
Als het droog is, gaan we nog op zoek naar een nieuwe betaalbare afritsbroek voor San, want er is er 1 gesneuveld bij het sandboarden. Er zit een mooie winkelhaak in, helaas.  
Nog een rondje wandelen en uitzoeken waar we morgen op de bus naar Ollantaytambo stappen en dan gaan we in de regen weer terug naar het hotel. Morgen gaan we met de bus en de trein naar Aguas Calientes om een dag later naar de Machu Picchu te gaan. Daar hebben we al heel veel zin in! 

Wist je dat: 
- Chauffeurs met de hand op de toeter rijden? 
- Ze in Peru in de diverse steden ‘toetervrije’ straten hebben? Toeter je wel, dan riskeer je een boete. 
- Je in Lima een nieuwe auto herkent aan het feit dat deze nog niet zoveel schade heeft? 
- In Peru de kleur geel belangrijk is bij oud&nieuw? Geel zou voorspoed brengen. Dat verklaart waarom we heel veel gele spullen verkocht zagen worden. Vooral tent-grote onderbroeken… 
- Er in Peru veel zwerfafval is? Soms is er geen ophaaldienst en gooien ze alles op straat, soms is er dan wel een ophaaldienst en wordt het net buiten de stad ergens neergegooid. Er is dan geen afvalverwerkingsbedrijf. De wind neemt weer veel van het afval mee. Bah! 
- In de kleinere plaatsen hebben we heel erg moeten wennen aan de woningen. Af, half af en al bewoond, nog in aanbouw en vergaan staan door elkaar.  
- Ze in Peru kerst vieren door in de nacht van 24 op 25 december vuurwerk af te steken? 
- Er 7 mensen exclusief chauffeur in een Fiat Cinqucuento passen? 4 volwassen en 3 kinderen kwamen er uit… 
- Ze hier stoplichten hebben die als het groen is, een swish-swish-poppetje laten zien (dat is een dansje die een paar maanden onder de scholieren erg populair was)? Mila en Jasper steken dan ook netjes al swish-swishend over . 
- De chauffeurs hier weinig verkeersinzicht hebben? Inhalen voor een bocht, inhalen van een lange rij vrachtauto’s terwijl je heuvel op rijdt en dus niet ziet of er iets aan gaat komen, moet ik nog doorgaan? Peter en Sandra hebben zeer regelmatig met samengeknepen billen en weggedoken gezeten, hopende dat het goed zou gaan… 
- Jasper nu al zo vaak door de douane en controle is gegaan, dat hij op het vliegveld maar ook op het busstation al met zijn armen en benen wijd gaat staan, zodat ze hem kunnen scannen met de metaaldetector. 
- Mila net zo groot of al groter is dan de gemiddelde Peruviaanse vrouw. Zelfs als ze op hakken lopen. 
- Mila en Jasper het leuk vinden om coca-thee te drinken? Lekker niet eens zo. Er wordt cocaïne van gemaakt, dus het heeft iets geheimzinnigs.. 
- Sandra een keiharde onderhandelaar blijkt te zijn? Elke Peruaan die probeert ons het toeristen tarief te rekenen wordt zonder genade aangepakt. Regelmatig komt de vraag “zeg dan zelf maar wat je ervoor wilt betalen” als Sandra de eerste twee of drie aanbiedingen afkeurt. (Peter hoopt dat hij niet op dezelfde manier aangepakt gaat worden….)