Cruisen, kayakken en zwemmen in een grot in Noord- en Midden-Vietnam

Het blijft toch iets geks, je wekker zetten als je op vakantie bent. Vandaag staat hij al voor 7uur, zodat we kunnen ontbijten voordat we worden opgehaald om 8uur. Het zou eerst om 9uur zijn, maar het is om de een of andere reden vervroegd. Nog voor 8uur worden we al gebeld, dat de chauffeur er is. We zijn de eerste die worden opgehaald voor een 1-nachtse cruise naar Halong Bay en Lan Ha Bay. 
Eerst een rondje door de stad, waarbij we nog meer mensen ophalen. Na een uur rijden we bijna weer langs ons hotel. 9 Uur ophalen had dus ook gekund. 
In alle stress is Sandra ook nog eens haar horloge kwijt. Ze is vergeten dat ze die aan Mila heeft uitgeleend. Mila en Jasper zijn nog snel naar een ander hotel gelopen, waar de receptioniste die ons vorige week welkom heette, nu werkt. Zij leerde Mila en Jasper (en ons) Vietnamees en zij haar Nederlands. Want ze wil nog een keer naar Nederland komen. Ze willen nog even dag zeggen. Jammer genoeg is ze er niet, maar ze hebben een briefje achtergelaten. (N.B. korte tijd later krijgt Mila een mailtje van haar, dat ze het erg jammer vindt, dat ze ze gemist heeft.)
Na een half uurtje rijden op de snelweg, zet de chauffeur het busje aan de kant. De gids begint een lang verhaal over Halong Bay, de tour, Vietnam, de oorlog. Na een half uurtje is duidelijk waarom we aan de kant staan: er moest nog iemand in het busje. Als hij eenmaal zit, rijden we in hoog tempo richting Halong Bay. Net voor Halong Bay wordt de man er weer uitgezet ‘je wordt zo opgehaald door iemand anders’. Zijn wij even blij dat we niet in zijn schoenen staan.
Eenmaal bij de haven aangekomen, moeten we eerst wachten in de wachtruimte. Stel je een snikhete container met wat ramen voor, en dat dan vol met mensen. Vanuit de wachtruime worden we met alle bagage naar een speedboot gedirigeerd. Het is meer een speedboot in naam, want zijn tempo is ‘tuf tuf’.
De tuftufboot brengt ons in 20min naar een boot in de baai. Daar stappen wat mensen op hun cruiseboot en daarna gaan wij met de boot naar ons nachtverblijf. We worden ontvangen met bloemblaadjes die vanaf het eerste dek naar ons toegegooid worden. Binnen staan ze klaar met een ijskoud drankje en een nat doekje om ons op te frissen. Daarna worden we naar het restaurant gedirigeerd. Daar worden we welkom geheten door de manager, waarvan de manier van praten doet denken aan een drilsergeant. Ze praat heel staccato en in opdrachten ‘you have lunch now, then go to your room and at 3pm you go to the cave’. Het is bijna jammer dat we varen tijdens de zeer uitgebreide lunch, je hebt bijna geen tijd om naar buiten te kijken, waar het zo mooi is. 
De touroperator heeft het voor elkaar gekregen om Jasper gratis te laten zijn. Heel fijn, alleen vertelde hij achteraf dat er dan maar voor 3 personen eten wordt geregeld. Gelukkig blijkt het eten meer dan voldoende te zijn, en snoept hij bij iedereen van het bord het lekkerste weg. Wel bijzonder dat we bij het regelen van de tour, in het busje, op de tuftufboot en nu op de cruiseboot nog een keer onze eetwensen (vegetarisch) moeten opgeven. Praten jullie wel met elkaar?
Aan het einde van de lunch kunnen Mila en Jasper niet meer wachten en gaan alvast in onze kamer kijken. Stuiterend van enthousiasme komen ze terug ‘we hebben een hele grote mooie kamer, met een bad met uitzicht naar buiten!’ Of we snel onze drankjes kunnen opdrinken want dan kunnen we ook kijken. Peter en Sandra volgen met alle tassen, die zolang in de lobby hebben gestaan. Er staat een groot 2-persoonsbed en een 1-persoonsbed. Jasper kan bij Peter en Sandra tussenin (Mila en Jasper hadden eigenlijk bedacht dat wij wel in het 1-persoonsbed konden liggen) en Mila heeft een eigen bed. In de praktijk betekent dat, dat Jasper het hele bed in zijn 1-tje in beslag neemt en Peter en Sandra op het randje liggen. 
Tegen 3 uur gaan we ons klaarmaken om te gaan kayakken. De ‘bijboot’ (elke cruiseboot heeft een kleiner overdekt bootje erachter hangen) brengt ons naar een baai waar we in een kayak gezet worden. Geen tijd om goed te gaan zitten, want je wordt al afgeduwd voor je goed en wel zit. Een flinke opstopping bij het ponton is het gevolg. Sandra en Mila zitten samen in 1 kayak en Peter en Jasper ook. Het kayakken valt Mila stiekem toch nog wel tegen, ze had het eenvoudiger verwacht. Jasper doet leuk mee, hij heeft in Costa Rica al in een kayak gezeten. Je hebt een uur en verder moet je het zelf maar weten. We gaan door een baai, een grot door, naar een andere baai en besluiten dan weer om te keren. Op de terugweg zien we bij de grot 2 zeldzame en met uitsterven bedreigde Cat Ba langoeren. Ze zitten heel rustig op een paar rotsen naar die gekke kayakkers te kijken. We zijn op tijd terug bij het ponton en als ook de laatste gasten te laat zich daar hebben gemeld, gaan we met het bijbootje terug naar de grote boot. Het is nu tijd om te zwemmen of te relaxen. Mila en Jasper willen zwemmen, maar het is kwallenseizoen en Mila’s bloedzuigerwond is nog niet genezen, waardoor we het liever niet doen. Ze gaan zwemmen in bad, met dino’s, en uitzicht op de bergen. Als we later die middag de kwallen zien, zijn we blij dat we niet zijn gaan zwemmen, ze zijn zo groot als een voetbal en ze wegen 10kilo (vertelt de barman). 
Om 6uur is er een kookworkshop, waarbij je springrolls kan maken. Mila is sinds kort gek op springrolls en ziet dat wel zitten. Enthousiast helpt ze met het vullen van het rijstpapier en Jasper met wat hulp van Peter ook. Ze hebben ook heel goed onthouden dat ze geen vlees wil eten, ze hebben een apart schaaltje voor haar.
Intussen heeft Lan Ha baai zich gevuld met een heleboel andere cruiseboten (oh ja, het zijn niet de grote cruiseboten van Love Boat, deze boten hebben gemiddeld 20kamers), er liggen er intussen zeker 40. 
Na de kookworkshop doet de barman nog een goochelshow, waar vooral Jasper helemaal weg van is. En dan is het alweer tijd voor het 5-gangen diner. Dit keer heeft Jasper wel zijn eigen maaltijd: patat en spaghetti. Mila heeft spijt dat ze nu vegetarisch is, want Peter heeft biefstuk. Gelukkig voor haar wil hij wel ruilen.
Na het eten is het eindelijk bedtijd en vermoeid van deze lange dag slapen ze heel snel.

Nog voor 7uur worden we door de drilsergeant wakker gemaakt. En dan hebben we nog geluk, want er was ook al Tai Chi om 6uur. Dat hebben we maar aan ons voorbij laten gaan.
We moeten naar de ontbijtzaal voor een licht ontbijt en daarna moeten we op de bijboot voor een bezoekje naar een ‘floating island’ (drijvend eiland). Oh ja, het is optioneel. Het ontbijt nodigt niet echt uit, ook omdat we nog vol zitten van gisteravond. Alleen Mila ontbijt goed, maar die is dan ook flink in de groei.
Floating island bestaat uit een heleboel drijvende tonnen danwel foam, bij elkaar gehouden door touw en daar dan weer latten op. Er staat een klein hutje op waarin we worden uitgenodigd en speciaal voor ons wordt een generator aangezet zodat de ventilator aan gaat. We worden ontvangen met thee en koekjes en onze gids vertelt over het leven en de toekomst van deze mensen. De overheid stuurt ze allemaal naar het vaste land toe, zodat de kinderen onderwijs kunnen krijgen. Vroeger waren er meer floating islands en was er ook een school. Door ontmoediging van de overheid kunnen ze geen floating schools meer hebben, en moeten ze naar het vaste land. 
Na de uitleg mogen we even buiten rond kijken. We zien hele grote vissen in netten en oesters die de liefhebbers later mogen opeten. Jasper mag de vissen voeren wat zorgt voor veel gespetter en gespatter.
Terug op de boot moeten we de tassen inpakken en de kamer uit. Terwijl wij dan de lunch hebben (om 10uur ’s morgens) kunnen de kamers worden klaargemaakt voor de volgende groep mensen. Mila en Jasper gaan vast in het restaurant knutselen, het is bijna vaderdag. De lunch bestaat uit patat, noodles, rijst, en meer dingen waar je om 10uur nog niet echt trek in hebt. 
Na de lunch is het wachten tot de speedboot ons komt ophalen, tegen 12uur. Een lange tijd wachten in de lobby. 
Een half uur later staan we weer aan wal. In straf tempo worden we naar het wachthuisje gestuurd. En dan de busjes in. Niet voor ons, want we gaan naar Ninh Binh en niet terug naar Hanoi. 
Het busje naar Ninh Binh is nogal een avontuur. Er staat wel limousine op, maar dat was het vast 20jaar geleden. Na een stukje te hebben gereden gaan we stilstaan. Zonder enige toelichting. Als Peter uiteindelijk vraagt of er wat aan de hand is, horen we alleen ‘15min wait’. Uiteindelijk blijken er nog wat mensen uit Cat Ba mee te moeten. Al is het aantal mensen groter dan het aantal zitplaatsen… Zolang Mila en Jasper maar een eigen stoel houden, want daar hebben we voor betaald. Uiteindelijk past het, en gaan we volgepakt en met tassen onder de stoelen en op schoot en tussen de benen weer op pad.
Na weer een stuk te hebben gereden is het blijkbaar tijd voor pauze. 15Min wordt een half uur. Zo wordt de rit van 2 uur wel 5 uur en dat klopt ook, want tegen 18uur komen we pas in Ninh Binh aan. Daar worden we de bus uitgestuurd, want de bus gaat door naar Tam Coc. 
Als we goed en wel op de stoep staan, wij weer compleet zijn, onze bagage weer compleet is, en een taxi staan te regelen, moeten we toch weer de bus in. We worden bij ons verblijf afgezet. Kinderen weer terug in de bus, spullen weer terug de bus in en Peter en Sandra tussen de bagage en tegen de klapdeuren aangedrukt gaan we weer op pad. 
2 Lange straten en nog geen 5 minuten later moeten we er weer uit. Het hotel is om de hoek.
Ontvangst is zeer vriendelijk en de man wil gelijk aan de slag met het regelen van onze gewenste tours. We vragen wat tijd, omdat we erg moe zijn van de lange dag reizen.
In plaats van naar een nationaal park te gaan morgen, besluiten we een rustdag te nemen en pas daarna op tour te gaan. Bij nader inzien is een dagtrip naar Cuc Phuong ook voldoende, en hoeven we daar niet een nachtje te slapen. Het is daar erg heet, en een trekking in de hitte hebben we nu al wel genoeg gedaan. Daarnaast zou je de apen- en schildpaddenopvang niet op eigen houtje te mogen doen, maar verplicht met gids, waardoor je daar ook niet zo veel tijd mee kwijt bent. 
Zo wordt 1 nacht in dit hotel er 4, en dat is prima want het kost vrijwel niets en ziet er prima uit. Wel wordt er gevraagd waar Mila en Jasper slapen, want blijkbaar is het niet de bedoeling dat ze samen slapen. Zolang zij het zelf goed vinden, vinden wij het ook goed. En de deur gaat dicht, dus daar zien ze niets van.
We willen buiten de deur gaan eten, maar na 10min wandelen en een restaurant dat volgens de navigatie op 2 verschillende plekken ligt, keren we om om in het hotel te gaan eten. Het eten is heerlijk, pizza voor Jasper en springrolls voor Mila. En ook niet onbelangrijk, speelvriendjes voor Jasper. Hij heeft het zo druk met spelen, dat er geen tijd is om te eten. 

We hadden plannen voor vandaag, naar de markt en naar het park. Maar na het ontbijt neemt Jasper al de benen en gaat met de 10-jarige zoon van de eigenaar spelen. Het is gezellig en er komen steeds meer jongens bij. Af en toen gaan we even kijken, vooral als er teveel lawaai is. We zien hem alleen maar meer en meer bezweet druk aan het spelen.
Mila gaat lezen en Peter en Sandra gebruiken een groot deel van de dag om voor de laatste weken de puntjes op de i te zetten. En stiekem zijn dat nog best veel puntjes: hotels en vervoer uitzoeken en reserveren, afspraak met ziekenhuis voor nieuwe malariatabletten voor Jasper, excursies, etc. 
Aan het einde van de middag hebben we gelukkig een flink deel van de lijst weg kunnen werken. Aan zo’n dagje waren we allemaal aan toe, ook omdat Peter vandaag weer last heeft van zijn rug. Die bus van gisteren en ‘vechten’ om de bagage met de mannen van de bus heeft zijn rug geen goed gedaan. Een wandelingetje samen met Mila heeft gelukkig wel wat verlichting gebracht en we weten nu waar het restaurant wat we gisteren zochten is. We plukken Jasper met heel veel moeite en woede van zijn vriendjes vandaan om naar het restaurant te gaan. Als we voor de deur staan, blijkt het vandaag gesloten. Dan maar weer een half uurtje terug wandelen, via een klein omweggetje om bij een ander restaurant te kijken, om vervolgens te besluiten in het hotel te eten. We krijgen van Jasper nog net zijn bestelling door, en dan zit hij alweer bij zijn vrienden. 

Om 8u30 staat onze taxi voor om ons naar Trang An te brengen. De meesten verkennen de regio met de scooter of de fiets, maar beide vinden we minder geschikt voor ons. Iets met kinderzitjes, voetjes tussen de spaken en sowieso stellen de fietsen niet zo veel voor.
In Trang An stappen we in een klein roeibootje voor een tocht van 3 uur. De tocht brengt ons naar tempels, door grotten heen (de eerste is 1km lang en bekijken we vooral vanuit voorover gebogen positie, omdat het plafond zo laag is), en aan het einde naar de filmset van een Kingkong-film. Blijkbaar heel bijzonder gezien het aantal mensen wat hier rondloopt en op de foto gaat met filmfiguranten, al kennen wij die hele film niet.. En dat allemaal in een idyllisch landschap met bergen en bergjes.
In de boot liggen nog wat extra peddels en Mila en Jasper roeien soms fanatiek mee. Als Peter mee gaat roeien, moet het dametje flink bijsturen, want hij trekt de boot 1 kant op. Het dametje besluit dan maar met 1 peddel te gaan roeien, zodat we weer recht gaan. Best een zware job trouwens, boottochten van 3 uur roeien.
Na 3 uur staan we weer bij het beginpunt. Jasper drukt de dame nog wat extra geld in haar handen en dan gaan we weer onze taxi in. 
Volgende halte is Mua Cave. Al ontdekken we die pas aan het einde. We lopen richting de trappen, want daar zou  het hier om draaien. In de droge hitte beklimmen we de 465 treden. Regelmatig pauze, diep ademhalen, drinken, zweet uit het gezicht en nek vegen en weer een paar treden. Mila heeft het erg zwaar, maar uiteindelijk lukt het ook haar om boven te komen. Boven is een tempeltje en een draak en een mooi uitzicht over de omgeving. We zijn nu ook vlakbij Tam Coc en zien de vaarroute daar, en zijn blij dat we naar Trang An zijn gegaan. Het enige grappige is, dat de dames hier met hun benen roeien. Beneden wachten koude blikjes sprite die er heel goed ingaan na deze inspanning. Overigens zijn wij niet de enigen die het zwaar hebben, de meeste toeristen komen doorweekt en niet naar verse bloemen ruikend boven.
Als we terug lopen naar de auto, zien we het bordje van Mua Cave. Daar dan ook nog maar naar toe. Mila en Jasper besluiten halverwege op een schommel te gaan zitten en daar op ons te wachten. Als we in de grot een bron ontdekken en mensen vertellen dat ze daar net een verfrissende duik in hebben genomen, gaat Peter toch snel Mila en Jasper halen. Die zijn altijd wel in voor dit soort dingen. Broek uit/omhoog, schoenen en sokken uit, en het ijskoude water in… Als we in de grot de eerste muggen ontdekken is het genoeg geweest en gaan we opgefrist weer naar de auto. Al zijn we van die 3 minuten wandelen alweer bezweet.
Door naar een bijzondere tempel… Die staat in Tam Coc, en als we het dorpje zien, zijn we blij dat we in Ninh Binh gebleven zijn. Enorm toeristisch en verder niet echt bijzonder. We zien de nodige fietsers op wat wij ‘stationsfietsen’ noemen: fietsen nog geschikt om mee naar het station te fietsen, waar niet veel meer aan stuk kan, en als ze gestolen worden, mis je ook niets. De tempel is overigens niet zo heel bijzonder, maar het mannetje dat speciaal voor Mila en Jasper een een-snarig instrument gaat bespelen maakt het alsnog leuk. Zeker als hij ‘vader Jacob’ eruit tokkelt. Daarna natuurlijk wel even de tempel financieel ondersteunen, alsjeblieft, dankjewel.
De laatste stop zijn pagodes. De poort naar de pagodes staat tussen de paarse lotusbloemen, zo ontzettend mooi! De eerste pagode staat onderaan de heuvel, de tweede halverwege de heuvel en om bij de 3de te komen moet je door een grot, stinkend naar vleermuizenpies. Ook hier in een tempelachtig gebouw wat beelden, wierook en schaaltjes waarop je je geldoffer kunt achterlaten. Het klonk leuker -3 pagodes op een heuvel- dan dat het daadwerkelijk was.
De taxi zet ons weer netjes voor de deur af, waar Jasper gelijk op zijn vriendjes afrent. Wij nemen de tijd om af te koelen en te relaxen. We gaan vanavond al geeneens meer moeite doen om buiten de deur te eten, het eten in het hotel is echt meer dan prima.

Vandaag weer met een chauffeur op stap, dit keer naar Cuc Phuong National Park. Het zou het oudste nationale park van Vietnam zijn en er komen heel veel soorten dieren voor. En, er is een apen- en schildpaddenopvangcentrum.
We zien de chauffeur van gisteren nog niet zitten, dus we eten wel door maar gaan niet haasten. Blijkt er een andere chauffeur te zijn.. We stappen in zijn auto en een uur later zijn we bij de kassa van Cuc Phuong. Betalen, instructies over hoe naar de opvang te lopen, dag chauffeur tot straks en we gaan op pad. 
Halverwege het pad staat een jonge dame op ons te wachten. Zij is blijkbaar onze gids voor de dierenopvang. Jammer, we hadden gehoopt dat we zelf mochten rondkijken. Ze neemt ons als eerste mee naar de apen. We hadden gelezen dat ze hier semi-wild zouden leven, dus de kooien vallen vies tegen. Onze kritische vragen over het programma worden ook niet gewaardeerd. Of ze verstaat opeens geen Engels en geeft antwoorden die niet bij onze vraag passen. Ze zouden dieren opvangen die bijvoorbeeld als huisdier gehouden zijn, en ze weer klaarmaken om naar de wildernis terug te gaan. Als we lezen dat een aap al sinds 2003 in een kooi zit, een aap gemiddeld 20 tot 25 jaar oud wordt, betwijfelen wij of deze aap ooit nog het bos gaat zien. En als dat niet verantwoord is, omdat hij/zij gewond is, wees was en niet heeft geleerd om voor zichzelf te zorgen, oid, dan is dat ook een antwoord, maar dit blijft allemaal erg vaag. De apen worden ook gehouden om te fokken en pas als er kleintjes zijn, mogen ze misschien wel terug naar het bos. Het is en blijft een vaag verhaal, en ook de gids geeft het een beetje op, ondanks haar vriendelijke lach.
We zijn nog wel zo gelukkig dat we in het semi-wilde bos (een stuk omheind bos, waar apen mogen oefenen in het zelf eten en drinken zoeken, alvorens ze echt worden losgelaten) een mannetjes en vrouwtjes langoer zien. Normaal zijn ze veel verder het bos in.
Na de apen snel door naar de schildpadden, want ze sluiten al over 15min. We krijgen te horen dat het met de schildpadden niet zo goed gaat, met dank aan de Chinezen. Die eten schildpadden, omdat ze geneeskrachtig zijn. Van de grootste schildpad ter wereld zijn er nog maar 3. 2 zijn heel erg oud en zullen zich niet meer voortplanten, 1 zit in een dierentuin en zal zich ook niet meer voortplanten. Daar wordt je toch verdrietig van…
In 15 min lopen we een rondje langs de diverse verblijven en zien we een paar soorten schildpadden die onder andere in Vietnam leven en zijn we hier al klaar. Al met al een beetje teleurstellend.
De chauffeur staat ons al op te wachten en brengt ons dieper het park in. Na een half uur rijden zijn we bij een restaurantje en het begin van een wandeling. Mila protesteert bij deze wandeling, want waarom zou je naar een 1000-jaar oude boom gaan kijken, als we al veel oudere bomen hebben gezien. Ook volgt nog een verhaal over een bomenquiz-vraag op school in de 2 maanden dat we terug waren, waarbij de docenten het verkeerde antwoord als juist hadden gerekend. Tja, we waren toevallig al in Amerika bij de oudste bomen geweest…
Jasper heeft als enige trek, want hij had vanmorgen geen tijd om te ontbijten. Er moest gespeeld worden. We besluiten allemaal dan maar iets kleins te eten. Maar gatverdamme, wat is het eten smerig. Hoe kun je een noodle-soep of springrolls verpesten? We laten het nodige staan en gaan dan maar wandelen.
Het vlinderseizoen is hier net geweest, en toch zien we nog de nodige kleurrijke vlinders. Het pad gaat in het begin een stuk omhoog en binnen 2 minuten zijn we allemaal alweer bezweet. Broeken plakken aan onderbroeken plakken aan benen. Dapper stappen we door, af en toe een korte pauze nemend om wat te drinken, kleine hagedisjes te zien (Jasper heeft ze ook hier weer gevonden), en ook nog 2 grotere. In deze wandeling kun je een uitstapje maken naar grotten, maar aangezien we over 2 dagen naar een groot grottenpark gaan en we al de nodige hebben gezien, laten we deze aan ons voorbij gaan. Na 1.5uur zijn we bij de 1000-jaar oude boom. Dood! Nou ja, bijna dood, er is nog 1 tak met wat groen eraan, de rest is al leeggegeten door de termieten. We kunnen er om lachen en lopen in nog eens een uur terug naar de auto. 
De chauffeur wil nog stoppen bij de grot van de prehistorische mens, maar hij mag van ons doorrijden. We zijn vies, hebben genoeg gewandeld en Mila en Jasper willen ook voor de 800m retour de auto niet meer uit.
We worden door de chauffeur bij de markt afgezet. Daar zouden we wat boodschappen kunnen inslaan voor in de trein morgen, want volgens de hoteleigenaar is er in de trein geen eten. We vinden wat appels en perzikken op de markt en in een winkel wat koekjes. Op de markt wordt Mila door Jasper gestuurd ‘naar rechts kijken’ (links wordt een kip geplukt), ‘naar links kijken’ (rechts wordt een vis in mootjes gehakt), … daarna wordt het ook niet in een koeling gedaan, maar op tafel gelegd zodat je het kunt kopen. En om dan te voorkomen dat er vliegen op het vlees gaan zitten, hebben ze stokjes met een plastic zakje eraan, waarmee ze over het vlees wapperen. Soms…
Met een redelijk gevulde tas komen we weer bij het hotel aan. Jasper zoekt gelijk zijn vriendjes op, Peter en Sandra gaan inpakken en Mila gaat knutselen voor Jaspers verjaardag. Ook deze laatste dag eten we in het restaurant van het hotel. Een lekkere noodle-soep, waar de kok van vanmiddag nog wat van kan leren.

Vandaag weer een reisdagje. We gaan met de trein van Ninh Binh naar Dong hoi. Op tijd op staan, om 7u30 de taxi in, met alle bagage en een ontbijtje van onze gastheer en -vrouw. Dat leek ons wat relaxter dan heel vroeg en gehaast te ontbijten. Om 7u45 zijn we op het treinstation en natuurlijk zijn we weer een bezienswaardigheid. Jasper loopt strak voor Sandra en zet zijn boze gezicht op, en ook Mila blijft dicht bij ons, sinds een oude dame zonder slechte bedoelingen toch even aan haar arm wilde voelen. 
Om 8uur wordt er iets in het Vietnamees omgeroepen, zien we alle wachtenden opstaan en naar met een fietsslot afgesloten deur gaan. Kort daarna wordt het fietsslot verwijderd en mogen we naar het perron. Er hangen bordjes waar welk treindeel stopt. En als de trein dan eindelijk stopt is het dringen en duwen. Er gaan niet alleen mensen en koffers mee, maar ook grote dozen, grote tassen met eten en drinken (best logisch als je door gaat naar eindstation Ho Chi Minh in het zuiden), en nog meer ondefinieerbare spullen. Ze gaan in de deuropening staan om de trein vol te laden. Pech, wij gaan er gewoon tussendoor. Maar goed ook, want vertrektijd betekent ook echt vertrekken, wat betekent dat van een paar mensen of nog wat spullen of een medereiziger op het perron is achtergebleven. We verstaan geen Vietnamees, maar dat halen we er nog wel uit. De reactie van de conducteur is iets van ‘pech gehad’.   
Vergeleken met de Vietnamese trein heeft de NS hele luxe treinen, zelfs de minst-luxe is luxer dan dit. De zitting houdt aan het einde van je billen op, alleen Jasper kan redelijk zitten. Het is allerminst schoon en we zijn heel erg blij dat we de dagtrein hebben genomen en niet de nachttrein, want we willen niet weten hoe de slaapcoupe eruit ziet. We zouden airco hebben, maar daar merken we weinig van. 
De hele dag door rijden er karretjes met eten rond, en wordt er dus ook gegeten. Of tanden schoongemaakt. Of geslapen. En alles is voorzien van het nodige geluid. 
De eerste paar uren kruipen voorbij en tegen 10uur zijn we er al klaar mee. En dan moeten we nog 6.5 uur… Bloggen, spelletjes, en heel veel filmpjes later gaat het met de tijd de goede kant op. We gaan ons klaarmaken om zo uit de trein te gaan. Spullen bij elkaar zoeken, rugzakken op en een plan van aanpak hoe we zo soepel en zo snel mogelijk uit de trein komen zonder handtastelijkheden.
Mila gaat voor, en precies als Sandra achter haar aan wil gaan lopen, gaat snel de vrouw die al de hele tijd naar haar heeft zitten staren achter haar aan. De dame al goed in de gaten houdend lopen Jasper en Sandra er vlak achter. Mensen kunnen het toch niet nalaten Jasper aan te raken, maar nadat Sandra boos heeft laten weten dat ze van Jasper af moeten blijven en handen heeft weggeslagen en Peter de meneer op zijn wang heeft geklopt die dat ook bij Jasper deed, is de rest van de trein erg rustig. 
Uit de trein worden we belaagd door de nodige taxichauffeurs. Onze taxi staat buiten op ons te wachten met een keurig bordje met Peters naam. Mila en Jasper zijn weg van de stoere pickup-auto die ons naar onze homestay vlakbij het park brengt. 45Min later zijn we bij de homestay en komt een jonge dame op ons afgerend. ‘Jullie zijn er al, ik ben vergeten jullie airco aan te zetten, het is nu zo warm’. ‘Oh, ja, ook hallo, geen probleem’.
Ze neemt Mila en Jasper mee naar het zwembad, maar zwemmen zit er helaas niet in. Een baby heeft in het water gepoept, de ouders zijn snel weggegaan en nu moet het zwembad schoongemaakt worden. Nog maar even wat schoolwerk doen, om te voorkomen dat het allemaal te ver weg zakt en daarna schuiven we aan bij het diner. Aan tafel zit ook een Fransman die in zijn eentje op reis is. Er volgt een gezellig gesprek, bij een eenvoudige lekkere maaltijd.

Nog voor de wekker zijn we wakker. Mila en Jasper hebben samen prima geslapen in het 2persoonsbed, Sandra en Peter minder. En dat ligt niet aan het ruime 1persoonsbed waarin ze hebben geslapen, maar de airco die heel veel herrie maakt. En nee, we hebben niet bezuinigd op de kamer door maar 3 bedden te nemen, maar het 4de bed heeft geen klamboe. En in de jungle durven we het niet aan om zonder klamboe te slapen. Dat de gastvrouw nog nooit gebeten is door een mug wil niet zeggen dat ze er ook niet zijn…
Het ontbijt bestaat (weer) uit pannenkoeken, en gelukkig ook een broodje, met jam. Na het ontbijt nog snel wandelsokken en bergschoenen aan en dan is het wachten op de gids. Of eigenlijk moest de gids wachten op ons. Een vrolijke en goed Engels sprekende dame, Lanh of voor ons Lana, van begin 20 gaat ons vandaag begeleiden. We halen eerst nog een man op en dan gaan we richting Phuong Nha Ke Bang, een nationaal park met heel veel grotten. Waaronder de grootste ter wereld, maar daar mag je alleen naar toe als je $3000 neertelt, er 4 dagen voor uit trekt en een jaar van te voren reserveert. 
De leeftijdsgrens voor onze tour is 6, maar omdat we hebben aangegeven dat Jasper intussen goed kan wandelen is het geen probleem. En dat blijkt later ook wel, want hij loopt de dikbuikige man Tung die ook meegaat er makkelijk uit.
We rijden als eerste naar het parkeerterrein van Paradise Cave. Daar moet Lana nog kaartjes kopen. Jasper wordt nog even gemeten, ze wil nog zijn schoenen uitdoen, maar van 1m18 (gemeten een week geleden in het ziekenhuis) kunnen we nu ook zonder schoenen geen 1m10 maken. Hij mag nu voor half geld mee. Daarna nog kaartjes voor een buggy. We willen al aangeven dat we ook wel kunnen lopen, maar als we Tung al zien lopen en zweten houden we onze mond. Een kilometer verder moeten we weer uitstappen en begint de wandeling naar boven, naar de opening van de grot. Regelmatig pauzeren we even, om Tung op adem te laten komen. We verbazen ons over het gedrag van de Vietnamezen, die naast een prullenbak staand, hun afval gewoon op de grond gooien. Sandra wil het al oprapen om terug te geven, maar dit lijkt Peter geen goed idee. We spreken de taal niet, dus we kunnen ook niet duidelijk maken wat we bedoelen… Dan gooien wij het maar in de prullenbak.
Boven aangekomen moeten we nog onder een afdakje ‘acclimatiseren’: in de grot is het een stukje koeler, en van de wandeling naar boven zijn we gaan zweten (het is 35C, gevoelstemperatuur 42C), waardoor de overgang te groot is. 10min later mogen we eindelijk de grot in. Paradise Cave is 31.4km lang en we mogen nu de 1ste km bekijken (bij een andere tour de 1ste 7km). De grot is in 2005 ontdekt door een arme jager die ging schuilen voor het slechte weer. In 2009 heeft hij contact opgenomen met de Britse speleologenclub en hen de grot laten zien. De grot is eigendom van de overheid, maar wordt geëxploiteerd door een bedrijf, vandaar dat er (dik) entreegeld betaald moet worden. Zodra je de nauwe opening doorgaat, sta je in een enorm grote kamer. Volgens de Lonely Planet (onze reisbijbel) is deze ruimte zo groot dat er een groot passagiersvliegtuig in past. Hij is inderdaad erg groot, en heel erg mooi! De hele kilometer door de grot is ontzettend mooi! De tijgergrot bij China was al geweldig, en dit is de overtreffende trap. Enorme stalagtieten en -mieten en ook -nieten. Mila en Jasper doen een spel, waarbij ze van elke vorm bedenken wat dat zou zijn. Ze verzinnen een heel dwergendorp, met school, speeltuin, hotels, zwembad, etc. Ze vermaken zich prima, en pas 2uur later komen we de grot weer uit, en zoeken we Tung op. Lana is al die tijd bij ons gebleven en heeft de grootste lol gehad om wat Jasper en Mila vertelden.
Eerst weer even acclimatiseren en dan via een lange trap omlaag. Beneden wachten we 10min op Tung en dan stappen we weer in een buggy. Deze brengt ons naar de klaarstaande auto, waarna we in 20minuten naar de ‘8 lady cave’ en ‘war memorial monument’ rijden. We leren een en ander over de oorlog, en over de weg waar we nu aan staan, route 20. 20 omdat dat de gemiddelde leeftijd was van de mensen die in deze omgeving gestorven zijn, onder andere bij het aanleggen van deze weg. Deze weg is aangelegd zodat Noord-Vietnam Zuid-Vietnam kon helpen, dat op dat moment in Amerikaanse handen was. Over deze weg vervoerden ze eten en drinken, medicijnen, maar ook bommen. De weg liep om een gebied heen waar veel onontplofte bommen lagen en liggen. 30% ontplofte niet, en er werden 50.000 bommen per week gegooid… Genoeg geschiedenis… We branden wierook in het monument en staan stil bij wat hier gebeurd is. Daarna naar de grot, wat eigenlijk niet meer is dan een opening in een grote rotswand. Hier zijn 8 mensen omgekomen toen een bom de ingang van de grot heeft versperd. Ondanks alle inspanningen van de mensen buiten hebben ze deze mensen niet kunnen redden. Het is nu een plek waar offers aan de doden gebracht kunnen worden. Mila en Jasper zijn, net als wij, ook stil van wat hier gebeurd is.
Na deze grot lopen we terug naar de auto, pakken we onze tas met handdoeken, smeren ons nog een 1x goed in met deet en lopen we de jungle in. De eerste 20meter gaan steil omlaag en zijn we blij met onze bergschoenen. De hele dag hebben we al het idee dat we prima op onze gewone wandelschoenen hadden kunnen wandelen, maar nu zijn we er wel blij mee. Eenmaal beneden bedenkt Lana dat ze nog wat uit de auto moet halen en gaat weer terug, terwijl wij vast door mogen lopen. Bij een meertje haalt ze ons weer in. Nog 10min later staan we bij onze lunchplek en vlakbij de ingang van de laatste grot. Een paar mannen zijn onze lunch aan het maken en in tussentijd kunnen wij een duik nemen in koud bronwater. Uit het water weer snel insmeren, want de muggen zijn erg hongerig. Vers bloed… in een paar minuten hebben Mila en Sandra alweer de nodige beten te pakken, helaas. Duimen dat de muggen niet ziek zijn.
De lunch bestaat uit het zelf maken van rijstrolletjes. Rijstbladen, sla erin, komkommer, rijst, tofu, evt. kip of ei, nootjes en dan rollen maar. Eet smakelijk! Of we dit thuis ook een keer kunnen doen, en dan het liefst ook op de grond en met onze handen… Deze jungle-lunch spreekt tot de verbeelding. We bedanken de kok op z’n Vietnamees (doen een poging het goed uit te spreken en niet te zeggen dat hij zijn mond moet houden) en dan is het na een korte rustpauze tijd om ons klaar te maken voor zwemmen in de grot.
Zwemvesten aan, zwemschoenen aan, dan nog een stel handschoenen en een helm met lampje op en klaar om te vertrekken. Eerst nog 10minuten klauteren over grote rotsen en dan staan we bij de ingang van de grot. Waanzinnig! Het water is koud, voor Jasper net te koud, dus die klimt eerst bij Sandra en dan bij Peter op de rug. Zijn geoefend dierenspotoog zie nog een hagedis op 1 van de stenen zitten, maar we moeten nu echt achter Lana aan, die al een stuk de grot ingezwommen is. Na 100m pauze om om ons heen te kijken. Daarna gaan we het donkere stuk in, langs de vleermuizen. Al snel is het zo donker dat we alleen het licht van onze lampjes ons kan leiden. Na nog eens 200m zijn we bij het einde. De grot loopt nog verder door, maar de stroming wordt te sterk waardoor het niet meer verantwoord is. Peter kan even bijkomen van het zwemmen met vracht. Mila heeft bij de stroming een glijbaan ontdekt en glijdt daar samen met Jasper een aantal keren vanaf en dan is het tijd om terug te gaan om onderkoeling te voorkomen. Jasper weer bij Peter op de rug en zwemmen maar. De omgekeerde weg is net zo bijzonder als de grot in. Langzaam komt er weer wat licht de grot in, waar je naar toe kunt zwemmen.
Jasper heeft de hagedis onthouden en deze zit er nog steeds. Die moet eerst nog bewonderd worden voordat we weer gaan klauteren. De drager gaat vast vooruit met Mila, Sandra en Tung. De drager ging mee om de kinderen te helpen, maar die kunnen zichzelf prima redden. Hij heeft zijn handen vol aan Tung.
Bij de lunchplek staat warme thee voor ons klaar. Na het opwarmen en aankleden (eigenlijk net andersom, want de muggen hadden ons alweer gevonden) is het tijd om weer naar de auto te gaan. Jasper heeft geen tijd om mee te gaan, die is met de koks en Lana schietspelletjes aan het spelen. In 20min staan we weer bij de auto. Onderweg wijst Lana nog een paar bomkraters aan. Gaten van 3meter diep en 6meter omtrek. We doen nog meer ons best om op de paden te blijven. Bij de auto  krijgen we nog een ijskoud drankje om de dag mee af te sluiten. Dan weer in de auto en op weg naar ons verblijf. Eenmaal daar nog een enquête invullen, Lana bedanken en dag zeggen en het zwembad in. Alsof ze nog niet genoeg gezwommen hebben vandaag. Peter en Sandra maken zich intussen druk met de was want we hebben niet zoveel schoons meer in de tassen zitten.
Om 19uur hebben we diner met dit keer Amerikaanse gasten, een lagere school leraar en een make-upartiest. Ook nu weer een gezellige maaltijd. Moe en voldaan gaan we allemaal slapen.

Volgens de dame van de homestay zouden we wel wennen aan de herrie van de airco, maar daar heb je wat meer dan 2 nachten voor nodig. Oftewel, weer een slechte nacht voor Peter en Sandra. Mila en Jasper hebben wederom nergens last van, hooguit van de armen en benen die in de slaap alle kanten opvliegen.
Nog een tweede was, een rustig ontbijtje en daarna inpakken. Tegen de middag pakken we de taxi naar Dong Hoi, naar ons volgende hotel. Voor in Dong Hoi hebben we geen plannen, behalve relaxen en zwemmen.
De chauffeur kan het hotel niet vinden en is te eigenwijs om onze aanwijzingen op te volgen. In zijn belevening kan een straat na een kruispunt niet dezelfde naam hebben. Ok, dan blijf je maar rondjes rijden. Na 10min laat Peter zijn navigatie zien en dan staan we binnen een paar minuten bij ons hotel. De middag relaxen we in onze hotelkamer, het is buiten bloedheet en uitgestorven. Aan het einde van de middag nog een duik in het zwembad waarna we op zoek gaan naar wat eten. Vandaag gaan we snacken, geen zin om in een restaurant te zitten. Het bestellen is een uitdaging, want ze spreken geen Engels. Met wijzen en vingers opsteken maken we duidelijk wat we willen en via de kassa zien we terug dat ze ons hebben begrepen. De bestelling wordt in heel veel etappes gebracht: eerst drinken, dan 2 koude friet van de 4 (dus met de vertaalapp terug naar de balie ‘koud’), dan kipnuggets, dan nog een hamburger en veel later nog een hamburger. En oh ja, hete frietjes. Als ze op de McDonalds willen lijken, moeten ze nog wel flink gaan oefenen.
Terug op de kamer is er nog even gedoe over de bedden, want nu hebben we 3 2-persoonsbedden en Mila wil een eigen bed, waar Jasper graag met Mila samen wil slapen. Vandaag samen en morgen alleen is de afspraak waarna we gaan lezen en slapen. Blijkbaar zijn ze zo moe, dat ze het valse gezang uit de karaokebar om de hoek niet eens meekrijgen. Peter en Sandra wachten maar tot de laatste valse noten uitgekraamd zijn, voordat ze gaan slapen.

De bedden waren vannacht zo lekker, dat we allemaal pas na 7uur wakker worden. Aangezien het ontbijt tot 9uur is, is het nu wat haasten. Zodra we de eerste schalen zien, hebben we spontaan geen trek meer. En nee, dat ligt niet aan het eten, maar meer omdat we er vandaag geen zin in hebben. Koude groenten, koude friet, exotische hapjes waar geen vertaling bij staat (ei vertalen ze dan weer wel), gebakken rijst, sla en oh ja, witte enigszins droge boterhammen. Peter staat heel omzichtig de jampot leeg te maken, in de hoop dat ze snappen dat ze die moeten omwisselen. Helaas. En zelfs als hij ze de lege pot in hun handen drukt (netjes met 2 handen, zoals het hoort), gooien ze hem alleen maar in de prullenbak. Dan maar een boterham met tomaat.
Na het ontbijt naar een winkelcentrum in de buurt voor wat boodschappen en op zoek naar t-shirts voor Mila. Op de 1ste etage is een binnenspeeltuin, die eerst bezocht moet worden. 1.5uur later gaan ze onder protest mee boodschappen doen. Mila slaagt voor een shirt, Jasper voor een korte broek. Nog een snelle lunch en weer een middagje relaxen en schoolwerk doen in de koelte van de airco. Aan het einde van de middag nog even zwemmen, kletsen met de klas, en dan weer op zoek naar een restaurant. Peter heeft voor Sandra een vegetarisch restaurant gevonden. Als we eenmaal zitten, krijgen we bij het bestellen alleen maar ‘no, no, no’ te horen. De helft van de kaart is niet beschikbaar. De serveerster blijft ook heel irritant naast ons staan, we krijgen niet eens de tijd om rustig de kaart door te kijken. Wijzen op onze horloge, 2 vingers op steken, het helpt allemaal niets. Het eten is niet echt bijzonder, helaas, en komt in 4 etappes. Het drinken komt nog later en dat van Mila zijn ze ook nog eens vergeten.
Onder het genot van een valszingende karaokende dame lezen we nog een voor het slapen verhaaltje waarna Jasper al na 2 minuten zachtjes ligt te snurken.
 
De wekker staat weer vroeg. De trein naar Hue vertrekt om 8u04. Om 7uur nog snel naar de ontbijtzaal om wat brood en wat gekookte eitjes te regelen. Na enige moeite krijgen we ze mee. Op de vraag om een zakje is het antwoord ‘no, no, no’, en ook als we het brood op een bord mee willen nemen is het ‘no, no, no’. Als we richting de lift lopen, worden we tegengehouden ‘roomnumber’, ‘roomnumber’. ‘5007’, we moeten een trein halen en nee we nemen de borden niet mee, zo stappen we de lift in.
Een taxi brengt ons naar het treinstation (‘ga’, heet dat, weten we intussen). En daar begint het gestaar alweer. Strakke gezichten op, en terug staren werkt weer het beste.
De trein is een half uur te laat, en vandaag zitten we in een slaapcoupe voor 6. We hebben de onderste 4 bedden waar we voor de treinrit van 3 uur naar Hue een hangplekje van maken. Tassen op 1 bed, Jasper wil boven zitten, en Mila, Peter en Sandra hangen op een bed onder. Het bed kun je helaas niet opklappen, dan hadden we wat comfortabeler kunnen zitten. Bij een van de stations gaat er 1 uit, en komen er 2 jongere meisjes voor terug. Die 2 meisjes moeten samen op een smal bedje bovenin liggen. Even later gaat de deur nog een keer open. Een man kijkt rond, ziet het lege bed waar Jasper net op zat en besluit daar te gaan liggen. Het lukt Sandra met boze stem en veel gebaren om hem weg te sturen. Later horen we dat mensen het gewoon proberen: ze kijken welke stoel leeg is en gaan dan zitten of in dit geval liggen. Soms worden ze weggestuurd, vaak ook niet. Deze keer had de beste man pech. 9 in een coupe voor 6 is voor ons te veel van het goede. 
In Hue nemen we een taxi. Deze man heeft de taximeter afgedekt. Erg verdacht. Peter tilt het kleedje op en krijgt te horen dat dat niet de bedoeling is. We geven aan dat hij moet stoppen en dat we het eerst over de prijs gaan hebben. 100.000 dong (E 4) wil hij hebben. Sandra heeft van het hotel gehoord dat het ongeveer 50.000 dong mag kosten en geeft dat ook aan. Nee, 100.000. Dan stappen we wel uit. Peter wijst nog eens naar de meter. Ok, die gaat wel aan. Bij het hotel blijkt dat het 35.000 dong kost en nu krijgen we weer gedoe over de prijs, want hij wil die 50.000 dong hebben, die we net genoemd hadden. Peter heeft gelukkig 35.000 dong gepast, de spullen zijn al uit de auto en na niet meer dan die 35.000 dong betaald te hebben lopen we weg. Een boze chauffeur achterlatend.
We moeten nog wachten voordat we naar de kamer kunnen en regelen eerst wat tours. Vanmiddag willen we met een drakenbootje over de parfumeriver naar een pagode en daarna door naar de citadel met het keizerlijke paleis. Gezien de hitte doen we dat wat later op de middag, dan kan er nu eerst een uurtje gezwommen worden. 
Om 14uur staat een vriendelijke man op ons te wachten. Hij brengt ons in een paar minuten lopen naar zijn drakenboot. We hebben de boot voor onszelf. In een half uur varen brengt hij ons naar een pagode. Daar krijgen we 40min om rond te kijken. 
Gelijk als je op de kade staat en een trappetje oploopt, zie je de pagode al staan. Moeten we hier 40min naar gaan staan kijken? Totdat we daar achter nog een heel complex ontdekken. Een grote toegangspoort met wachters, de echte pagode en er lopen ook monniken rond. Dat zorgt weer voor vragen bij Jasper en Mila (wat zijn dat? Waarom doen ze dat? Waarom bidden ze de hele dag? Mogen ze dan wel plassen? En eten? En mogen ze dan naar buiten? Waarover bidden ze dan?) Uiteindelijk blijken de 40min nog te krap en op tijd zijn we weer bij de boot. We varen weer een heel stuk terug, totdat we vlakbij de citadel zijn. Binnen de citadel was het keizerlijk paleis. Langs de vele verkopers en de tuktuks naar de kaartjesverkoop en de ingang. We hebben nog iets meer dan een uur om alles binnen de muren te bekijken. We dwalen rond door het enorme complex, bekijken foto’s van 100jaar geleden met een hele jonge keizer erop, bekijken het theater en de maskers die in verschillende spelen werden en worden gebruikt, willen een ijsje kopen maar als het 3x zoveel kost als buiten de muren, leggen we deze weer snel terug, lopen naar waar ooit het keizerlijk paleis was en waar je nu wat kunt drinken en souvenirs kunt kopen en dwalen nog wat verder. Het wordt steeds rustiger, tijd om ook richting de uitgang te gaan.
We lopen in rustig tempo, want nog steeds gevoelstemperatuur ruim 40C, terug richting hotel. We stoppen vlakbij het hotel bij een restaurant om wat te eten. Pizza voor Jasper en burrito’s voor Mila, weer eens wat anders dan rijst, rijst en nog eens rijst.

De taxi staat voor om ons naar de Vinh Moc tunnels te rijden. Tijdens de Vietnamoorlog tegen Amerika heeft daar tijdens de bombardementen een heel dorp in geschuild en zelfs gewoond. Het plan van de tunnels is door de mensen zelf bedacht en later ook uitgevoerd. Ze hebben de tunnels, de ‘kamers’ en ook de loopgraven zelf uitgegraven. Er zijn in totaal 13 ingangen, waarvan er nu nog 5 open zijn. Een aantal tunnels is al ingestort doordat ze niet juist onderhouden zijn. Want zelfs aan het onderhouden van de tunnels is door de oorspronkelijke bedenkers gedacht. 
We lopen in de hitte een stuk over land, totdat we bij een monument van een aantal bommen komen. Jasper is flink onder de indruk van de grootte van de bommen. Dichtbij ligt ingang nummer 3. We volgen netjes de bordjes met ‘this way’, want dat je hier kunt verdwalen is wel duidelijk. Een groep passeert ons, en die komen we ook niet meer tegen. We zullen vast ergens de verkeerde afslag hebben genomen, want het is heel erg stil. Jasper, onze grote durfal, vindt het ook niet meer zo leuk en wil eruit. Voor de rug van Peter is het ook beter dat we eruit gaan. Via uitgang 4 komen we bij de zee. Mmhhh, hebben we de andere groepen niet bij 5 eruit zien komen? Hadden we ‘exit’ moeten volgen ipv ‘this way’. Ergens op een muurtje is een pijl geschilderd en we besluiten de pijl maar te gaan volgen. We lopen een stuk langs het strand, met heel vies water. Of de zee woelt hier heel veel zand los, of er wordt wat geloosd. We vrezen het tweede… Jasper wil heel graag op het strand spelen, maar de combinatie van vies water en veel afval op het strand maakt het niet aantrekkelijk. 
Aan het einde van het pad langs het strand gaan we weer omhoog, en dan staan we opeens tussen de huizen. We volgen het pad, pakken de navigatie erbij en hopen zo bij de uitgang uit te komen. Totdat we door een vrouwtje op een scooter worden ingehaald en teruggestuurd. We begrijpen niet veel van wat ze zegt, maar wel dat we verkeerd lopen. Na enige twijfel besluiten we haar toch te volgen. Moeten we dan toch het steegje met de vastgebonden koe in? Ze rijdt nog wat verder en parkeert de scooter bij een dicht hek. Ernaast is een lager muurtje, waar een stukje uit mist, en daar moeten we doorheen klauteren. Voor Peter gaat dat nooit passen, die klimt toch maar over de muur heen. Voor ons zien we weer het bommenmonument, we zitten weer op de goede weg. We bedanken in onze beste Vietnamees, in de hoop dat we haar niet per ongeluk uitschelden.
De verkregen zaklampen, waar we niets aan hadden omdat ze heel zwak licht gaven, weer teruggeven, een koud blikje ervoor terugkopen en daarna weer de auto in.
Uiteindelijk hebben we vandaag heel lang en ver gereden voor weinig uren in de tunnels. Maar het is goed. We hebben allemaal een beeld gekregen hoe het was. De chauffeur biedt aan om nog bij een tempel te stoppen, maar vanaf de achterbank wordt al gezegd dat dat niet nodig is. Ze willen zwemmen bij het hotel.
Terwijl Mila, Jasper en Peter gaan zwemmen, loopt Sandra in de hitte naar de supermarkt, op 1.5km afstand. Jasper is morgen jarig, en we gaan morgen ook weer een stukje met de trein. Bij de supermarkt eerst maar een tijdje afkoelen bij het toetjesvak. Hier zijn de zuivelvakken nog open, en niet milieubewust afgesloten zoals bij de AH. Met een volle tas komt Sandra de supermarkt uit, maar nog steeds zonder ballonnen. We zijn niet voor 1 gat te vangen, dan ook nog maar naar de 1ste verdieping. En daar, ver weggestopt aan een hek, en alleen zichtbaar als je vanaf de andere kant door de winkel loopt, hangen ballonnen. In de rij voor de kassa. Dat denkt de vrouw achter Sandra ook. Die gaat alvast bij de kassa staan. Pardon? Ze legt haar spullen alvast op de band. Ik was toch echt voor haar, en leg de ballonnen voor haar spullen op de band. Dan pakt ze haar spullen van de band, en stopt ze in de handen van de vrouw. Het zal de hitte zijn, het zal het idee zijn dat een flink deel van de bevolking hier nog opgevoed moet worden, maar Sandra wordt boos. Niet zo handig, want dat betekent hier gezichtsverlies. De man van de beveiliging komt erbij, en geeft aan dat ik voor was. Gelukkig. Betalen en snel terug naar het hotel.
Op weg naar een restaurant komen we een schoolklas tegen. Een meisje vraagt in gebrekkig Engels of ze wat vragen mag stellen aan Peter. Uit haar verhaal begrijpen we dat ze Engels moet oefenen, en daar zijn toeristen zeer geschikt voor. Geen probleem. Ze heeft de meeste woorden van de vragen heel goed in haar hoofd zitten, waardoor Peter er redelijk uitkomt wat hij moet antwoorden, maar als hij vragen terug gaat stellen, blijft het heel erg stil. Jasper is er ook wel klaar mee, en duwt Peter weg. Meekomen papa, ik heb hier geen zin in. 
We eten bij Madame Thu, volgens tripadvisor een succes. En dit keer zijn we het ermee eens. We eten heerlijk Vietnamees, zonder dat er ook maar een rijstkorrel of noodle aan te pas komt. En tot Jaspers grote geluk, zijn er heel veel gerechten met garnalen, waar hij dan ook met smaak van eet.
Na het eten nog een spelletje ballonnen schieten met dartpijltjes, en langs de toeristenstalletjes lopen waar Mila oorbellen koopt en dan weer terug naar het hotel. Jasper geeft aan naar bed te willen. Of het nu is omdat het dan eerder morgen is, of dat hij moe is, daar komen we niet achter. Hij slaapt na nog een keer gevraagd te hebben of hij morgen dan echt jarig is.
Peter en Sandra leggen nog de laatste hand aan de versieringen (een feestmuts, een kaart, ballonnen aan zijn tas en inpakken van cadeautjes met zelf gemaakt inpakpapier van geprinte treinkaartjes) en het inpakken van de tassen, om daarna ook lekker te gaan slapen.

Om 1u30 vraagt Jasper, ben ik nu jarig? Ja vent, je bent nu jarig, maar ga nog maar even slapen. Om 6uur is het weer, ben ik nu jarig? Ja, je bent nu echt jarig. Nog een keer laten slapen heeft geen zin meer als Jasper zijn feestmuts met Bliksem McQueen en een t-rex, en een kaartje, heeft gezien. En of hij nu ook cadeautjes krijgt… Grappig om te merken, Mila kon altijd prima slapen de nacht voor haar verjaardag, maar voor Jasper is het toch wel iets ‘groots’. 
Zo wordt een ochtendje waarin we zouden moeten haasten een hele relaxte ochtend. Het ontbijt in het hotel slaan we over, we hebben op een feestelijke dag geen zin in verbrande pannenkoeken. Sandra had daar al rekening mee gehouden door in de supermarkt stokbrood en Nutella mee te nemen. Dat smaakt veel beter.
Om 7u45 de taxi naar het station, en deze keer netjes met de meter en zonder gedoe. Ook deze trein heeft weer vertraging, waardoor we pas tegen 9uur vertrekken. 
Dit keer hebben we de luxe 2de klas zittrein, met werkende airco. Hadden we deze maar gehad toen we een hele dag moesten treinen. Peter moet wel eerst iemand wegsturen, want iemand anders zit op zijn plekje. De treinreis verder is schitterend met lange stukken langs de zee aan de ene kant en bergwanden aan de andere kant. We vullen de 2.5uur met ontbijten (best spannend broodjes snijden en smeren met een messcherp zakmes, als de trein heen en weer schudt) en het kijken van een filmpje. 
Uit de trein met een taxi naar het hotel, waar een vriendelijke receptioniste in Sandra’s oor fluistert, dat ze net klaar is met de kamer. We krijgen de sleutel die we gelijk aan Jasper geven. Hij mag als eerste de kamer in. Hij doet de deur open, kijkt om zich heen en begint heel hard te gillen en juichen. Op de gordijnen zijn hartjesballonnen geplakt en de letters ‘happy birthday’. Op de tafel ervoor staat een Bliksem McQueentaart met 4 autootjes erop. We regelen wat bordjes en vorkjes, zingen nog een keer ‘lang zal hij leven’, en geven eindelijk zijn cadeautjes (natuurlijk lego), en eten de taart op. Daarna is het tijd om te zwemmen.
’s Avonds mag Jasper het restaurant kiezen en hij doet zijn naam eer aan door voor Italiaans te kiezen. Bij binnenkomst geven we gelijk aan dat Jasper jarig is, waardoor hij na een heerlijke pizza getracteerd wordt op een lava-cakeje met ijs. Inclusief de bijbehorende muziek, het liedje, en een kaarsje om uit te blazen. 
Op de terugweg zien we nog wat van het vuurwerk, dat vanaf een brug bij het water wordt afgestoken. Bij het hotel gaan we naar de bovenste verdieping om vanaf daar verder te kijken naar het vuurwerk. Na het verhaaltje valt onze jarige job als een blok in slaap.

Bij het ontbijt krijgen we bezoek van een Vietnamees meisje dat van haar vader Engels moet oefenen. Haar hele familie zit mee te kijken, maar ze houdt zich goed staande, ze spreekt best goed Engels. Ze weet alleen niet waar haar eigen stadje in Vietnam ligt, in het noorden of zuiden. En nog wat meer dingen die wij toch wel als basiskennis veronderstellen.
We hebben niet echt plannen voor vandaag, we merken dat de fut er wat uit is. Te veel gedaan en gezien, vooruitzicht dat naar huis gaan dichterbij komt, de hitte? Geen idee, we doen het rustig aan vandaag. We hebben nog geld nodig voor onze laatste dagen in Vietnam, dus dat eerst maar eens regelen. In heel rustig tempo lopen we over de drakenbrug naar het financiële district. Gelukkig is de pinautomaat op de plek die aangegeven wordt (dat is niet altijd zo, hebben we gemerkt, dan heb je een flink stuk gewandeld en is er geen pinautomaat te bekennen) en met gevulde portemonnaie houden Mila en Jasper een taxi aan. 
Terug naar het hotel, Sandra voelt zich niet zo lekker, het is vandaag te heet (gevoelstemperatuur 50C) om iets te doen en ze willen met de Lego spelen. We laten het schiereiland maar schieten, al genoeg buddha-beelden en uitzichten gezien.
Aan het begin van de avond erop uit om wat te eten te zoeken. Peter had een vegetarisch restaurant gevonden en om Sandra ook eens wat anders dan ei te laten eten, leek hem dat een goed idee. Eenmaal daar aangekomen blijkt het dicht. Je kunt alleen nog rijstepap eten. Na onze vorige ervaring met rijstepap op onze tocht in het noorden van Vietnam laten we dat maar zitten.
Dan maar een stuk de andere kant op, naar het toeristengebied. Daar vinden we een restaurant met hele grote stoelen waar vooral Jasper in wegvalt. Het is erg druk, en we hebben weer de nodige starende blikken op ons gericht. Het eten is ok, niet vies maar ook niet bijzonder lekker. Een stukje terugwandelen en dan lekker slapen. 

Net buiten Danang heb je de Ba Na Hills, wat erg mooi zou moeten zijn. Dat lijkt ons een leuke bestemming voor vandaag. Alleen moet je daar minimaal een dag van te voren kaartjes voor regelen. Op de dag zelf is dat niet meer mogelijk. Omgooien van de plannen, en vandaag naar Hoi An, een heel oud stadje net onder Danang. Het is iets meer dan 30min rijden, maar dat zegt niets over de afstand. Net als dat je in Den Haag ook op sommige momenten van de dag een half uur bezig kunt zijn om 5km (of minder) te overbruggen. 
De chauffeur naar Hoi An is snel geregeld. Peter had uitgezocht dat we ook met de bus zouden kunnen gaan, maar daarvoor moeten we eerst met een taxi naar het busstation, en dan nog ruim een uur met de bus. De bus is door de overheid ingesteld om meer mensen naar Hoi An te laten gaan, maar dan moet je de reis ook wel aantrekkelijk maken..
De chauffeur zet ons af bij een monument van een boot, en we spreken af dat hij ons daar over 4 uur weer ophaalt. De hitte slaat ons in het gezicht bij het uitstappen en binnen een paar minuten zijn we allemaal al weer flink bezweet. Direct na de boot begint het oude centrum. Niet dat we er veel van zien, want in letterlijk elk pand zit een souvenirwinkeltje en als het geen souvenirwinkeltjes is, is het een restaurant. We hadden ons toch iets anders voorgesteld.
Tijdens het wandelen horen we opeens heel luid ‘Mila, Mila’. John, de Amerikaanse leraar met wie Mila een avondje over boeken heeft zitten praten is hier ook en wil een gedag zeggen. Direct daarna worden we aangesproken en worden prijskaarten uitgedeeld. Er is in de buurt een hotel geopend en we kunnen daar gratis naar toe om te kijken en onze prijs te innen. Peter heeft een t-shirt gewonnen en Sandra of een tablet, of een 7-daags verblijf, of $500. Het is erg aantrekkelijk om te gaan kijken, zeker omdat we het hier al wel gezien hebben en nog een paar uur moeten wachten op de taxi. Peter blijft terughoudend, hij vertrouwt het allemaal niet. Ook Mila en Jasper zijn enthousiast. Sandra ziet die tablet of die $500 wel zitten. En oh, als je er bent moet je wel een presentatie van 60min bijwonen. Of 90min. Mmmhhhh, als ze dan ook nog eens op Sandra’s prijskaart haar prijs openkrassen en het het 7-daagse verblijf blijkt te zijn, is het klaar. Daarvoor gaan we niet onze middag in Hoi An opgeven. Ook niet als deze prijs 2 jaar geldig is. De dame en heer zijn daarna ook heel snel vertrokken. Zo snel dat we toch even controleren of we alle spullen nog wel hebben. Als we later op booking.com kijken wat voor hotel het is, scoort deze erg laag. We denken dat dit de laatste kans is, om het hotel een nieuw leven in te blazen en als dat niet lukt het failliet is. Je mag dus een hotelkamer komen kopen om het van de ondergang te redden.
We lopen nog een stukje, onderhandelen op de markt over een armbandje (2 voor 150.000 dong (E5,50), nee 2 voor 50.000 dong, 100.000, nee ik zei 50.000, 80.000, nee, ik hoef ze niet voor dat geld), waarna we na weglopen het zelfs voor onder ons bod kunnen meenemen, en drinken wat in een klein restaurantje met een koele airco (en nee dat is niet dubbelop, we weten intussen dat er genoeg airco’s zijn die niet doen wat je verwacht).
Op tijd zijn we weer bij het ophaalpunt waar we de koele taxi instappen. We rijden op de terugweg langs de Marble Mountains, die ook op ons lijstje stonden. We zijn blij dat we die hebben laten vallen, want het ziet er hetzelfde uit als Ha Ziang, Ha long Bay, Cuc Phuong en alle andere plaatsen tot zover waar bergen hebben gezien. Met dat verschil dat ze er hier wat beelden en tempeltjes bij hebben gezet.
Terug bij het hotel gaan Mila en Jasper zwemmen en aan het einde van de middag gaan we nog naar het strand. Stel je Scheveningen voor op een zomers dag, en dan nog 10x drukker. De eerste paar meters bij de waterlijn zijn zowel in het water als op het strand enorm vol. Mensen staan naast elkaar in het water. Ook opmerkelijk: ze zijn voor het zwemmen meer gekleed dan voor het wandelen. 
Na een uur wordt iedereen door de strandwacht in ronde vissersbootjes het water uit gestuurd. Geen idee of het met het dreigende onweer of het donker worden te maken heeft.
Via het hotel om even te douchen richting een restaurant. Een nieuwe poging bij het restaurant wat gisteren dicht was. Er is nog 1 tafel vrij, waar we aan gaan zitten. De dame komt vragen wat we willen eten. Heb je dan misschien ook een kaart zodat we kunnen kijken? Daar staat een bord, maar ik weet het ook wel uit mijn hoofd. Veel verder dan een noodlesoep en springrolls en een noodlegerecht komt ze niet. Dan maar 2x soep, 1x de rolls en 1x de andere noodles. Als Mila om een 7-up vraagt is het antwoord ‘ik schenk geen chemicaliën’.  Ok, doe dan maar water. Dat heb ik ook niet. We krijgen een sapje, aangelegd met water, niet echt lekker. Om over het eten nog maar niets te zeggen: de springrolls zijn nog redelijk ok, maar de soep is slootwater met een verdwaalde halfgekookte aardappel en wortelstukje en macrobiotisch biologisch verantwoorde bruine noodles, en het noodlegerecht is echt niet beter. We laten dit keer heel veel staan, het is echt niet te eten. En niet omdat wij zo ‘verslaafd’ zijn aan al die E-nummers (we doen ons best om minder binnen te krijgen), maar omdat dit heel erg hoog op de lijst van ‘niet te eten’ staat. Als troost en als vulling halen we bij de supermarkt een heerlijk ijsje, waarna het tijd is om te gaan slapen.

Vandaag naar Ba Na Hills, ook weer het oudste regenwoud ter wereld met bovenop de heuvels een pretpark. Daar hebben ze een paar kabelbanen, een gouden brug vastgehouden door handen en een groot buddha-beeld. De taxi staat netjes om 9uur op ons te wachten om ons 50minuten later bij Ba Na Hills af te zetten. Waar we al de nodige bussen zien staan. Een onbestemd gevoel bekruipt Peter en Sandra. Druk ok, maar dit kan nog wel eens een andere orde van drukte worden… Een drukte met grijpgrage handjes…
De 150m naar de kassa, de winkels en de ingang moet je afleggen in een buggy-achtig karretje. Die afstand kun je toch prima zelf lopen? Eerst maar de digitale kaartjes omwisselen voor papierenkaartjes. Dat is zo gedaan.
Dan naar binnen en daar moeten we een kant kiezen. Uhhh, doe dan maar rechts. We lopen door lange gangen om uiteindelijk naar een lange rij te worden gedirigeerd. En daarna nog 1. En dan nog 1. Een uur later zitten we eindelijk in een gondel, op weg naar de heuveltop. De tocht duurt ruim 20min. Het jongetje naast Sandra heeft blijkbaar hoogtevrees, want bij elke hobbel pakt hij Sandra’s been vast. Waar Jasper het niet mee eens is, dus hij gaat snel op Sandra’s schoot zitten. 
Deze kabelbaan brengt je naar French Village: op de heuveltop hebben ze een compleet Frans dorp nagebouwd. Althans, zoals zij denken dat een Frans dorp eruit ziet. Wat kastelen, vol met winkels en restaurants en een kerk met een groot Christusbeeld. Op de roltrap gaat een oudere dame onderuit, samen met een jongeman die haar tevergeefs probeert staande te houden. Ze rollen samen naar beneden. Sandra reageert als enige adequaat… en zet de roltrap stil. De medewerkers staan erbij en kijken ernaar. 
Mila en Jasper hebben het funpark ontdekt, waar ze eerst naar toe willen. Een lange rij voor een zweefmolen, waar ze uiteindelijk met z’n 2-en ingaan, omdat er voor Peter en Sandra geen stoelen meer vrij zijn. Tot zover het beleid, dat kinderen tussen de 1m20 en 1.40 met een volwassene mee moeten. Al is Mila intussen ruim groter dan de gemiddelde Vietnamees.
Daarna in de rij voor de botsautootjes. Gelukkig is de rij de moeite waard, want je mag best lang rijden en botsen. Peter en Mila samen, en Jasper en Sandra. Jasper stuitert af en toe door het autootje heen.
Als laatste naar een Jurassic Park, waar ze bewegende dino’s hebben staan. Jasper loopt er als een volleerd paleontoloog doorheen met een houding ‘is dit alles? Ik heb wel beter en mooier gezien.’ Ook hier ziet hij samen met Peter de nodige fouten.
Nog een rondje racen en schieten, een treinritje en paardenritje voor Jasper en dan is het tijd om deze gekte achter ons te laten. Eerst de buiken maar eens vullen.
Een lunch en een gevulde pizzadoos later gaan we op weg naar de gouden brug, waar we eigenlijk voor kwamen. Eerst een andere kabelbaan opzoeken, dan daar weer ingepropt worden, Jasper afschermen van grijpgrage handjes, en een paar minuten later stappen we dan op een andere heuveltop uit. Hier worden we snel de brug op gedirigeerd, want anders maak je het uitstappen uit de gondels onmogelijk. De brug is ontzettend druk, en eerlijk gezegd niet heel bijzonder. Leuk om gezien te hebben, om erop gelopen te hebben. We zien wel dat we steeds meer omringd worden door wolken. Een verfrissend buitje zou welkom zijn. 
We lopen door mooi aangelegde tuinen, vol met toeristen die op elke m2 een foto willen maken. In de intussen bekende poses: handen rond het hoofd, 1 hand naast het hoofd en 1 hand onder, 2x het peace-teken en natuurlijk nog de armen wijd… We zien een dame op naaldhakken van 10cm, en ze is nog steeds kleiner dan Mila…
Via de tuinen naar de buddha, waar Mila en Jasper een wierook branden. Als we terug lopen, begint het te regenen. Blijkbaar is iedereen hier van suiker, want ze verduwen elkaar om onder een afdakje te staan.
We lopen in de regen door naar de laatste kabelbaan, die ons omlaag moet brengen. Nog een paar keer ruzie maken met andere toeristen omdat ze hun handen niet thuis kunnen houden, het buggy-wagentje voor 150m en daar staat onze chauffeur weer op ons te wachten.
Nog een spannende rit van een uur door de spits terug naar ons hotel. Blijkbaar is hij heel erg moe, want we zien steeds zijn ogen dichtvallen. Dan maar een gesprek proberen aan te knopen, in de hoop dat het nadenken over het Engels hem wakker houdt.
Bij het hotel wacht nog een verrassing op Mila en Jasper: Linh, de receptioniste van het hotel in Hanoi, heeft een cadeautje opgestuurd. Een transformer voor Jasper en een moodle-boek (=tekenboek) voor Mila.
Op de kamer moeten we eerst gaan inpakken, morgen onze eennalaatste vlucht van onze reis. Na het inpakken nog even hangen, kletsen over onze ervaringen in Vietnam en dan op zoek naar een restaurant. We belanden bij een leuk eethuisje in de toeristenstraat, waar het bedienend personeel het heel erg druk heeft met de mobiele telefoon. Volgens tripadvisor zou het eten prima moeten zijn, dus we gokken het er toch maar op. Als eindelijk iemand onze bestelling wil komen opnemen, blijkt dat ze geen Engels kan. Geen probleem, dan wijzen we wel en pakken we de vertaalapp erbij. Ze lijkt het te begrijpen, maar even later staat haar collega die een beetje Engels spreekt naast haar. Nog maar een keer opnieuw. We krijgen het voor elkaar voor Jasper noodles met alleen garnalen te bestellen (dank vertaalapp, want inktvis wil hij niet), voor Mila een biefstuk met patat (hier krijg je alleen biefstuk, dus de patat moet je extra bestellen), en voor Peter en Sandra noodles. Na 2 happen geeft Jasper echter al aan, dat zijn eten te ‘pittig’ is. Het lukt hem nog net om de garnalen op te eten, maar aan de noodles wil hij niet eens beginnen. Ook Mila heeft nog trek. Samen gaan ze nog 2 borden frietjes bestellen. Met volle buiken terug naar ons hotel, douchen, voorlezen en naar bed. Onze laatste nacht in Vietnam.

Wist je dat:
- als mensen je niet begrijpen, ze hun antwoord nog een keer herhalen, maar dan harder? Alsof het antwoord dan wel klopt met jouw vraag..
- Peter toen maar een keer is gaan terugschreeuwen? 
- Mila en Jasper zich toen heel erg schaamden voor Peter?
- Jasper al best goed Engels spreekt? In ieder geval goed genoeg om te regelen wat hij wil regelen en dan ook dat te krijgen wat hij wil.
- de tijgermug echt gemeen steekt? De bulten zijn veel groter, jeuken erger en blijven ook langer zitten.
- Mila volgens de Vietnamezen het beste Vietnamees voor beginners spreekt. De volwassenen bakken er allemaal niets van, met die rare klanken.
- Mila een hele avond met een Amerikaanse leraar (level 5 = 10/11-jarigen) heeft zitten praten over boeken. Zo stoer!
- Ze een lange lijst met boeken en schrijvers heeft gekregen, die ze echt zou moeten lezen.
- Peter en Sandra zich serieus afvragen hoe we een volgende vakantie nog leuk kunnen maken, na alle ervaringen en alle tours. Zwemmen met haaien, zwemmen in een grot, wandelen in diverse jungles, wandelen in grotten, over bergpassen, etc. Wat hebben we niet gedaan?
- Jasper heeft een nieuw scheldwoord bedacht: ‘uitgedroogde mossel’.
- We hier zeer regelmatig de Venga boys horen langskomen? ‘Boom boom boom, I want you in my room’, maar dan op z’n Vietnamees.
- We al een tijdje aan het filosoferen zijn, of Adam en Eva een navel hebben? Ze komen immers niet uit de buik van een moeder…
- Mila en Jasper intussen al wegduiken of heel boos gaan kijken als ze camera’s zien? Iets te vaak ongevraagd op de foto gezet, en nee, niet door Sandra.
- We hier vooral Jasper niet waarschuwen voor slangen en spinnen (ook wel, maar dan in de jungle), maar voor mensen?
- De verkeersregels in Vietnam heel simpel zijn? Het grootste gaat voor. Afgezien van alle scootertjes die overal tussendoor krioelen…
- Je hier leert rijden op een afgeschermd stuk land met wat weggetjes? Zo’n soort baantje als je waar je in een pretpark in een trapautootje kunt rijden. We hopen dat ze ook nog wel met instructeur de echte weg op gaan.
- Je als buitenlander geen auto mag huren in Vietnam? We vinden dat vaak ook niet zo erg.
- Scooters heel veel rekjes hebben? Daar vervoeren ze dan al hun spulletjes op. Rekjes voor, tussen de benen, aan de achterzijde. En vaak hebben ze ook nog niets gemaakt waarmee ze een aanhangertje kunnen trekken. Hier gaat alles prima, in Nederland zou het niet eens de weg op mogen.
- Je ook hier in veel plaatsen een riksja kunt nemen? Het zijn vooral de te dikke mensen die er in gaan zitten en dan worden getrapt door hele iele mannetjes met te korte beentjes voor de fiets waarop ze zitten. Omwisselen zou beter zijn.